هنر جنگ

سان تزو

هنر جنگ

کتاب :

آیین و قواعد رزم سون تزو مشهور به " هنر جنگ سون تزو "

ترجمه دکتر محمد هادی موذن جامی

نخستین ترجمه تطبیقی بر اساس متن چینی

ناشر : موسسه نشر شهر

قیمت : ۴۰۰۰۰ ریال

«آیین و قواعد رزم سونتزو » ، بزرگترین اثر نظامی باستانی چین محسوب میشود که در جهان تأثیرات گستردهای داشته و دارد. تاکتیکهای جنگی و افکار فلسفی تشریح شده در این اثر در ابعاد نظامی، سیاسی و اقتصادی مورد توجه عمومی قرار گرفته است .

«آیین و قواعد رزم سونتزو» در 2500 سال پیش به صورت کتاب درآمد. این کتاب اولین اثر نظامی جهان است و در مقایسه با «تئوری جنگ» - اولین اثر نظامی اروپایی که به قلم «کلاوز ویتس» نوشته شده - 2300 سال پیشتر تدوین گردیده است. ... ادامه مطلب

نوشتن این کتاب به «سونتزو» نسبت داده شده که کارشناس بزرگ فن لشکرکشی و تدابیر جنگی عصر سلسلههای بهار و پاییز چین (770-476ق.م) و موسوم به حکیم نظامی است.

زمانی که سونتزو برای دوری از آتش جنگ به کشور«وو» فرار کرد، پادشاه این کشور از استعداد سونتزو بسیار قدردانی کرد و وی را به عنوان ژنرال خود منصوب نمود.

از افتخارات سونتزو در مقام فرماندهی ارتش «وو» آن است که توانست با یک ارتش ۳۰۰۰۰ نفری، بر ارتش کشور «چو» با ۲۰۰۰۰۰ سرباز غلبه کند.

سونتزو تجربیات جنگهای سلسلههای بهار و پاییز و قبل از آن را جمعبندی کرد و «آیین و قواعد رزم» را نگاشت. وی در این کتاب سلسله قوانیـن نظامی و سیستم کامل تئوری نظامی را مطـرح کرد. با این همه از نام واقعی «استاد سون» (سونتزو) اطلاع دقیقی در دست نیست.

آیین و قواعد رزم سونتزو، با بیش از 5000 کلمه چینی (پیکتوگراف)، به 13 فصل تقسیم میشود و هر فصل یک نظریه اصلی دارد. برای نمونه، در فصل نخست با عنوان «محاسبه و طرح نقشه»، علل برپایی جنگ و روابط جنگ با سیاست و اقتصاد عمیقاً تشریح شده است.

او در این فصل یادآور شده که « نتیجه جنگ منوط به پنج عامل اساسی؛ یعنی دکترین یا تائو، آب و هوا و موقعیت جغرافیایی، فرماندهان ارتش، روش و قانونمندی است.»

وی در این فصل، بر اهمیت محاسبات نظامی یا آنچه امروز «برآورد وضعیت» یا «ارزیابی اطلاعات استراتژیک» نامیده میشود، تأکید کرده و در فصل پایانی از اهمیت اقدامات اطلاعاتی سخن گفته است.

او به مخاطب نظامی تذکر داده است که آنچه امکان دستیابی به نتایج غیرعادی و شگفتآور را برای فرمانروایی روشنبین و فرماندهای لایق، شایسته و با حزم و احتیاط تأمین میکند، فقط و فقط اطلاعات پیش از موعد و پیشرس است؛ چیزی که من از آن به «پیشدستی اطلاعاتی» تعبیر میکنم. درعین حال او به نوعی ضرورت و الزام مضاعف، عقیده و آگاهی کامل داشت که یکی تفکیک و طبقهبندی اخبار و اطلاعات و دیگری عملیات اطلاعاتی بهصورت چند ردهای است .

در فصل دوم با عنوان «برپا کردن جنگ»، سونتزو از چگونگی انجام جنگ سخن گفته و در فصل سوم با عنوان «طرح و تدبیر حمله»، چگونگی حمله به دشمن را شرح داده است.

سونتزو طرفدار آن بود که تا حد امکان و با هزینه هرچه کمتر، به پیروزیهای هرچه بزرگتر دست یابد. برای رسیـدن به این هدف وی بر حیلههـای جنگی تأکید میکرد.

به باور سونتزو «تصرف کشور بهطور کامل و دستنخورده و اسارت دشمن بدون کشتن او بهتر است و اوج برتری نظامی، شکست مقاومت دشمن بدون جنگ است، نه پیروزی در همه نبردها.»

در آیین رزم سونتزو کلمات و آموزههایی را مییابیم که از عمق اندیشه و غنای فرهنگ چینی حکایت میکند. برای نمونه: «اگر خود و دشمنان را بشناسید، خوب نبرد میکنید و شکست نمیخورید.» که این سخن زبانزد عامه چینیها شده است.

میتوان گفت که سونتزو این کتاب را برمبنای اندیشهای دیالکتیکی و با تکیه بر شناخت و تبیین دوگانهای فرهنگی پدید آورده است. سونتزو سلسله تضادهای مربوط به جنگ؛ از قبیل «دشمن/ خودی»، «مهمان/ میزبان» یا مهاجم و مدافع، «کم/ زیاد»، «قوی/ ضعیف»، «حمله/ دفاع»، «پیروزی/ شکست» و «سود/ زیان»، شرایـط تغییر آنها و نیز راهبـردها و تاکتیـکهای جنـگی منـاسب را تبییـن کرده است.

ساختار دیالکتیکی معرفت چنان که در این کتاب بازتاب یافته، تأثیر بسزایی در رشد و توسعـه فلسفه چین گذاشته است. تدابیر جنگی که در آیین رزم سونتزو بیان شده است، در طول اعصار و قرون متمادی از سوی فرمانداران نظامی چینی و جز آنها مورد استفاده قرار گرفته و در قلمرو تئوری نظامی جهانی تأثیرات گستردهای بر جای گذاشته است.

این کتاب به 29 زبان از جمله انگلیسی، روسی، آلمانی، ژاپنی، عربی و فارسی ترجمه شده و در سراسر جهان دهها هزار نسخه از آن به چاپ رسیده است. دانشکدههای نظامی برخی از کشورها این کتاب را متن درسی قرار دادهاند. گفته میشود که در دوران جنگ خلیج فارس در سال 1991، دو طرف جنگ، آیین رزم سونتزو را مورد مطالعه و بررسی قرار دادند تا از اندیشه نظامی وی استفاده کنند.

«آیین رزم سونتزو» در ابعاد اجتماعی و تجاری نیز مورد استفاده عمومی قرار گرفته است، چنان که بسیاری از مدیران و تاجران در مدیریت سازمانها و امور بازاریابی از اندیشه سونتزو استفاده کرده و میکنند.

مولف «آیین و قواعد رزم» رساله خود را در دورانی نوشته است که ارتشها با وجود نفرات زیاد، به خوبی سازمان یافته بودند. اشاره او به «صد هزار سرباز جوشنپوش» در فصل دوم کتاب، موید این مطلب است. با این حال، وجود چنین ارتشهایی در چین پیش از500 ق.م شناخته نیست.

از آنجا که در کتاب از سوارهنظام سخنی به میان نیامده است، میتوان نتیجه گرفت که کتاب پیش از تشکیل سوارهنظام در ارتش چین؛ یعنی بین سالهای 400 -320 ق.م نوشته شده است.

قرینه دیگری که این تخمین زمانی را تقویت میکند، نام بردن از «کمان فنردار» است که اختراع آن توسط چینیها به آغاز قرن 4 پیش از میلاد باز میگردد. البته باید دانست که آهن از500 سال پیش از میلاد مسیح در چین شناخته شده، ولی فوقالعاده گرانبها و کمیاب بوده است.

بزرگترین دغدغه فکری مولف، حسن رابطه بین فرمانده ارتش و فرمانرواست که نشاندهنده اهمیت استحکام قدرت و اقتدار نظامی فرمانده حرفهای نزد اوست. با این وجود، مولف در فصل هشتم تأکید میکند که وقتی فرماندهی به یک ژنرال واگذار شد، او مجبور به اطاعت کورکورانه از مافوق نیست، بلکه باید برحسب مقتضیات و موقعیت عمل نماید. این نگاه مولف مغایر با آموزههای سنتی نظامیگری و به نوعی هماهنگ با پارادایم یا دیدمان «اقدام اقتضایی»؛ از جدیدترین نظریات در مدیریت استراتژیک است.

به باور مولف، تنها چیز ثابت در جنگ، «متغیر بودن دائمی اوضاع و احوال» است. چیزی که ذات استراتژی را تشکیل میدهد، همین «تغییر» و گردش در پارادایم «حریف/دشمن» و اهمیت غلبه بر دشمن با فریب یا اغفال یا روشهای دیگر است.

نظرات بینندگان

انتشار یافته: ۱

در انتظار بررسی: ۱

غیر قابل انتشار: ۱

کیانوش انصاری

|

۱۴:۱۴ - ۱۳۹۲/۱۲/۲۹

0

پاسخ

با این کتاب در کتابخانه پادگانی آشنا شدم که آنجا مشغول خدمت سربازی بودم.

فوق العاده مفید است.

لینک زیر هم لینک مطالعه خلاصه ای از این کتاب است که می توانید به مخاطبانتان معرفی کنید.

http://modirirani.epage.ir/images/modirirani/content/the%20art%20of%20war(1).pdf