چه کسانی مستندهای سیاسی را میسازند؟
توزیع
گسترده فیلم «من روحانی هستم» در فضای اینترنتی، نمایش آن در دانشگاهها و
در اصل رویکرد فیلم نسبت به رئیس جمهور وقت، فضای رسانهای، سیاسی و
فرهنگی کشور را تحت تاثیر قرار داده است.
صداوسیما در تمامی
سالهایی که از انقلاب اسلامی میگذرد، مهمترین نقش را در تولید مستندهایی
با موضوعات سیاسی داشته است. از آنجا که ساخت مستند آن هم با موضوع سیاسی
نیازمند حمایتهایی جدی از سوی نهادهای غیرسینمایی است، در کمتر فیلم مستند
مستقل شاهد پرداخت به موضوعت سیاسی هستیم.
در برخی موارد که
مستندسازان موضوعاتی مربوط به اتفاقات سیاسی را در کارهای خود مطرح
کردهاند، یا با مشکلات بسیار برای پخش فیلمشان روبرو شدند یا مدتها
منتظر ماندند تا با تغییر فضا امکان عرضه کارشان را به دست آوردند یا آن را
در گوشه و کناری پنهان کردند تا دردسری برایشان به وجود نیاید.
البته
این وضعیت برای همه یکسان نبود، گروهی هم میتوانستند به حساسترین
موضوعات روز نزدیک شوند و به آن بپردازند که در این موارد بیشتر صداوسیما
در مقام تهیهکننده دیده میشود. در کنار این فیلمها چندی است که برخی
موسسات نیز وارد عرصه تولید مستند شدهاند؛ مستندهایی با موضوعات سیاسی و
البته حساسیتبرانگیز.
یکی از تازهترین این موارد مستند «من
روحانی هستم» است، کاری که از سوی موسسه شفق مدیا تولید شده است. مسئولان
شفق مدیا بعد از خبرهایی که در حاشیه پخش مستند درباره رئیس جمهور به وجود
آمده، ترجیح دادهاند سکوت کنند و گفتوگویی انجام ندهند. این موسسه از
سوی نزدیکانش به عنوان گروه رسانهای مستقل معرفی میشود؛ موسسهای مستقل
که فیلمهایی با موضوعات هدفمندی یارانهها، تحریمها، انرژی هستهای،
مذاکرات مسئولان دولت یازدهم با آمریکا و موضوعاتی از این دست تولید
کردهاند و حالا نوبت به روحانی رسیده تا پیشینه او به واسطه مستندی که
معصومه نقوی برای شفق مدیا ساخته معرفی شود.
سفیر فیلم که مسئولیت
توزیع مستند «من روحانی هستم» را برعهده دارد، در زمینه موضوعات مشابهی با
شفق مدیا مستندهایی تولید کرده است. یکی از مستندهای سفیر فیلم را حسین
شمقدری فرزند جواد شمقدری رئیس سابق سازمان سینمایی ساخته است. «میراث
آلبرتا» به کارگردان حسین شمقدری به صورت گسترده نیز توزیع شد.
همه
این اتفاقات در شرایطی در عرصه سینمای مستند و مستندسازی رخ میدهد که
عملا گروه گستردهای از مستندسازان برجسته ایرانی به دلیل شرایط دست و
پاگیری که برای آنان تعریف میشود امکان تولید بسیاری از فیلمهای مهم
سیاسی و اجتماعی را به دست نمی آورند، سوژههایشان را کنار میگذارند و
عطای مستندسازی درباره موضوعات حساس را به لقای آن میبخشند.
فارغ
از محتوا و رویکردی که سازندگان فیلم «من روحانی هستم» در ارائه تصویری از
رئیس جمهور اتخاذ کردهاند، میتوان مسئله مستندسازی با موضوعات سیاسی را
در سینما و البته بیشتر تلویزیون مورد بررسی قرار داد. صداوسیما از سالها
قبل فعالیتی جدی در زمینه مستندسازی با هدف افشاگری داشته که از جمله این
کارها میتوان به برنامه «هویت» اشاره کرد که ساختاری مستند داشت و در آن
تلاش شده بود تصاویری از برخی چهرههای مطرح سیاسی و فرهنگی ارائه شود.
با
در نظر گرفتن این پیشینه، همینطور فعالیت موسساتی که با ادبیات و سبک و
سیاقی خاصی تفسیر خود را از موضوعات سیاسی در مستندهایشان ارائه میکنند،
میتوان مروری بر فضای مستندهای سیاسی ایرانی داشت.
مستندهای سیاسی مطرح در سالهای اخیر | ||||
نام فیلم | کارگردان | شرکت تهیهکننده | مدت زمان و سال ساخت | موضوع و حواشی |
ظهور نزدیک است | علیاصغر سیجانی و حوریه پاکروان | گروه فرهنگی مبشران ظهور | 1389 | بنابر گفته کارگردان یکی از اصلیترین منابع فیلم کتاب عصر ظهور نوشته
|
طبس |
| صداوسیما | 19 دقیقه سال 1359 | شکست حمله نظامی آمریکا به ایران در صحرای طبس |
چشم روباه کور شد |
| پرس تی.وی و سپاه | 22 دقیقه سال 1388 | در این مستند چگونگی تشکیل رادیو برلین و رادیو بی بی سی و ترویج آیین
|
مرگ اصلاحات در ایران ( ترور پیام فضلینژاد ) | --- | صداوسیما | 1388 | این مستند که شامل 10 قسمت است، نگاهی جامع به واقعه ترور پژوهشگر
|
سربازان شیطان | --- | صداوسیما | سال 1389 | درباره گروهکهای تروریستی کومه له، سلفی های قتالی و |
تقابل | --- | صداوسیما | 38 دقیقه سال 1391 | روزشمار درگیریهای آمریکا با ایران در طی سالهای ۶۵ تا ۶۷ |
الفبای سیاست | محمدرضا اکبری | --- | 52 دقیقه سال 1387 | این فیلم درباره محمود احمدینژاد، جرج بوش و هوگو چاوز است که با
|
رویای مخملین | --- | صداوسیما | 50 دقیقه سال 1388 | --- |
تسخیر لانه جاسوسی | --- | صداوسیما | 40 دقیقه سال 1389 | --- |
فرار شاه |
|
| 60 دقیقه سال 1389 | --- |
داستان انقلاب | بهروز آفاق |
| 60 دقیقه سال 1389 | - |
تقاطع (بررسی چگونگی قتل ندا آقا سلطان) | --- |
| 120 دقیقه سال 1389 | --- |
سکته | --- | --- | سال 1388 | مستند سکته یا آنتی پارازیت مستندی است که به قصد روشنگری و انعکاس
|
شکست هیمنه | --- | موسسه فرهنگی هنری خلیج فارس ، سهیل کریمی | 60 دقیقه سال 1383 | مستند شکست هیمنه به بررسی نحوه تجاوز، خلع سلاح، دستگیری، بازداشت و
|
فرزند ملت | --- | صداوسیما | 32 دقیقه سال 1389 | مستند فرزند ملت به بررسی حیات شهید محمدعلی رجایی میپردازد و بیشتر
|
با یادماندنی | --- | صداوسیما | 22 دقیقه | مستند « به یادماندنی » کاری از واحد مرکزی خبر که به بررسی ابعاد
|
مصاف | علی عبدالوهاب و علی جمالی | مرکز مستندسازی سفیر | 1392 | تاریخ سیاسی سالهای 68 تا 88 جمهوری اسلامی ایران پرداخته و ریشههای حوادث سال 88 را مورد بررسی قرار میدهد. |
فیلم ناتمامی برای دخترم سمیه | مرتضی پایهشناس | --- | 1392 | محمدی که جزء هواداران سازمان مجاهدین خلق بوده، در سال 1376 به
|
توضیحات در مورد فیلمها براساس اطلاعاتی است که عرضهکنندگان فیلمها در فضای اینترنتی منتشر کردهاند
مستندهای سفیر فیلم | |
نام فیلم | موضوع |
کدام انحراف | مستند با این توضیح معرفی شده است: «مستندی که با اسناد و شواهد دقیق و
|
نبرد خاموش | مستند با این توضیح معرفی شده است: «این مستند با رویکردی انتقادی،
|
مصاف | مستند با این توضیح معرفی شده است: «مستندی که تحولات سیاسی- اجتماعی
|
جای خالی | مستند با این توضیح معرفی شده است: «مستند، داستان یک هنرجوی پرواز
|
شکار طبس | مستند با این توضیح معرفی شده است: «مستندی که چگونگی شکار پهپاد
|
بهارستان | مستند با این توضیح معرفی شده است: «این مستند مجموعهای هشت قسمتی است
|
میراث آلبرتا (به کارگردانی حسین شقمدری) | مستند با این توضیح معرفی شده است: «هر سال، تعدادی زیادی از
|
دوپینگیها | مستند با این توضیح معرفی شده است: «این فیلم به بررسی تلاش جریان
|
مهارنشده | مستند با این توضیح معرفی شده است: «مهارنشده (Uncontained) مستندی
|
بهای دیدار | مستند با این توضیح معرفی شده است: «این مستند به حاشیه های جذاب سفر
|
یزدان تفنگ ندارد | مستند با این توضیح معرفی شده است: «پس از انتخابات ریاست جمهوری دوره
|
کمی نزدیکتر | مستند با این توضیح معرفی شده است: « این مستند با موضوع «اردوهای جهادی» است که با حمایت سفیرفیلم ساخته شده است.» |
چهارگانه ولینعمتان | «ولی نعمتان» مجموعه ای است از چهار مستند متفاوت با موضوع اردوهای
|
دلبندان | مستند با این توضیح معرفی شده است: «این کار مستندی موزیکال با موضوع «اردوهای جهادی» است که با حمایت سفیرفیلم ساخته شده است.» |
توضیحات و اطلاعات براساس سایت سفیر فیلم
انیمیشنها و مستندهای شفق مدیا | |
نام فیلم | موضوع |
انیمیشن بحران سالمندی | با موضوع پایین آمدن زاد و ولد |
انیمیشن چهار ماه یارانه | انیمیشن با این توضیح معرفی شده است: «تا حالا 4 میلیارد دلار داشتی؟
|
انیمیشن هیس بیسوادها حرف نمیزنند | انیمیشن با این توضیح معرفی شده است: «تا زمانی که برچسب زدن ادامه داشته باشه، ورژن های جدید انیمیشن هیس هم تولید خواهد شد...» |
اینمیشن تدبیر دولت برای فتنهگران | انیمیشن با این توضیح معرفی شده است:«کروبی رو ول کن سبد کالا رو
|
انیمیشن هوا بس ناجوانمردانه سرد است | انیمیشن با این توضیح معرفی شده است: « "میدونید اصلا هدفمندی یارانه برای چیه اقای عابدینی؟" "هدفمندی یارانه برای اینه که ما علامت درست به تولید بدیم." و حالا اندر احوالات ملتی که وسط زمستان از دولت تدبیر و امید علامت های نامناسبی می گیرند! *این بهاری است که در پشت زمستان مانده...*» |
مستند نبرد آقای وزیر | مستند با این توضیح معرفی شده است: «اصول دیپلماسی و دیگر هیچ» |
کلیپ پلمپ ارادهها ممکن نیست | مستند با این توضیح معرفی شده است: «تعلیق غنی سازی بیست درصد در ۳۰
همانطور که ده سال پیش هم نتوانستند...» |
کلیپ ما همیشه آمادهایم | مستند با این توضیح معرفی شده است: «با امریکا مذاکرات هسته ای کردیم،
این ها در قالب نرمش قهرمانانه است ولی ما عوض نشدیم و هنوز آماده ایم ... شاید دیپلماسی جوابی برای تهدیدهای امریکا نداشته باشد اما مردان
|
توضیحات و اطلاعات براساس سایت شفق مدیا