فاقدین سواد سیاسی
تفکیک جنسیتی در ادارات و دانشگاهها از ابتدای انقلاب اسلامی طرفداران و
حامیان متعددی داشت که مسائل دینی و اخلاقی را مدنظر قرار میدادند. البته
باید دانست این طرح از همان روزهای آغازین انقلاب و حتی در میان اعضای
شورای انقلاب و انقلابیون باسابقه مخالفانی هم داشت؛ این دسته از فعالان
سیاسی در جامعه آن روز، لزومی نمیدیدند میان زنان و مردان در محیط کار و
تحصیل فاصلهای باشد.
آنها معتقد بودند دین اسلام هیچگاه محدودیتی را برای
معاشرت عادی زنان و مردان در محیط جامعه و کار فراهم نمیکند. نظر
امامخمینی(ره) درخصوص نکشیدن دیوار در کلاسهای درس دانشگاهها هم یکی از
نشانههای جدی بودن این بحث ها در روزهای آغازین انقلاب است.
در طول 35 سال
گذشته دو گروه ایده جداسازی جامعه را با هدف و دو غرض خاص دنبال کردند؛
گروه اول کسانی که بر اساس درک و اجتهاد شخصی خود فکر میکنند جداسازی
جامعه در محل کار و کشیدن دیوار در خیابانها باعث سلامت اخلاقی و دینی
جامعه میشود.
گروه دوم افرادی که از همان روزهای ابتدای انقلاب این گونه
مسائل را با عینک سیاسی و نه علمی میدیدند. اکنون هم برخی از اظهارنظرها
که منتشر میشود بیشتر از آنکه علمی یا حتی دینی باشد با غرضورزیهای
سیاسی همراه است.
برخی میخواهند وجه تمایز خود را به لحاظ سیاسی و جناحی
اینگونه ببینند و حتی اینگونه به جامعه تعمیم دهند. در پاسخ به گروه اول
باید گفت اسلام هیچ گاه منعی برای معاشرت زنان و مردان در محل کار فراهم
نمیکند و البته ناهنجاری هایی که امروز میبینیم بیش از هر چیز متعلق به
چالشهای جامعهشناسی و روانشناسی است و این مسائل با تفکیک جنسیتی در محل
کار و تحصیل حل نمیشود و راهحل و پاسخ هر ناهنجاری در اجتماع باید به
صورت علمی و تفکیک شده صورت پذیرد.
اسلام همیشه به مردان و زنان این اجازه
را داده که در اجتماع با یکدیگر و به طریق شرعی و قانونی و عرفی معاشرت
داشته باشند. اما در مورد گروه دوم؛ یعنی کسانی که از نگرانی مومنین
بهرهگیری سیاسی و جناحی میکنند؛ اینگونه تحرکات و اظهارات بیش از آنکه
محبوبیت و جایگاه علمی آنان را نزد اهل فن و دانشگاهیان بالا ببرد موجب
حضیض این جایگاه میشود.
صحبتهای شهردار تهران و بحثهایی که ایشان در چند
روز گذشته در خصوص تفکیک محیط کار ارائه کردند خاطرات را زنده کرد و ما را
به سالهای پایانی دهه 50 و آغازین دهه 60 برد، آن روزها برخی از فعالین
سیاسی این ایده را مطرح میکردند اما با واکنش اعضای شورای انقلاب
وروحانیون طراز اول انقلاب روبرو شدند که بعد از مدتی این بحث به محاق رفت.
همه میدانند که دین اسلام دین محدودیتها نیست، البته بزرگان این دین به
معذوریتهای بانوان در برخی از محافل رسمی و اجتماعی آگاه هستند اما هیچ
گاه توصیه به محدودیت و تفکیک جنسیتی زنان و مردان در اجتماع نمیکنند.
متاسفانه این ایده چند سالی است از سوی برخی از فعالین سیاسی تبلیغ میشود و
هیچ پایگاه جامعهشناسی و علمی ندارد، ما نمیتوانیم بهانههای سیاسی را
به جای دغدغه دینی به جامعه انتقال دهیم. اگر تفکیک در برخی از ادارات باب
شود باید منتظر ناهنجاریهای بیشتری در جامعه باشیم که شایسته ملت بافرهنگ و
مسلمان ما نیست. امیدواریم فعالان سیاسی ما جایگاه علمی هر اقدامی را درک
کنند. متاسفانه نسل دومی که پس از انقلاب در جایگاه سیاسی کشور در هر یک از
گروهها رشد کردند در زمینه فعالیتسیاسی و راه و رسم آن تجربه لازم را
ندارند و از سواد سیاسی متناسب با شرایط کنونی کمبهرهاند.
غلامعباس توسلی /