یادداشت روز سلام نو/
اهمیت جامعه مدنی برای ایران امروز
دو مفهوم جامعه مدنی و توسعه سیاسی، تاثیری متفابل بر حذف و حفظ خود دارند اما در نهایت آنچه که بقای هر دو را تضمین می کند، آموزش و تلاش برای حفظ نهادهای مدنی موجود و افزایش میزان اثرگذاری آنها بر نهادهای تصمیم گیرنده و عمل کننده است.
یادداشت روز: روزی که بشر برای نخستین بار موجودی شبیه خود را در مقابل دیدگان تماشا کرد، ناخودآگاه و ناخواسته با مفهوم رابطه اجتماعی درگیر شد، به گونه ای که طی قرون متمادی، توسعه این رابطه اجتماعی سرمنشا اثرگذاری بر کیفیت زندگی تک تک انسان ها شد. نمی توان انسانی را در جامعه یافت که مستقیم یا غیرمستقیم با انسان های دیگر- فارغ از سبک زندگی شان – ارتباط نداشته و از سبک زندگی و روش و منش آنها تاثیر نپذیرد. پیچیدگی زندگی انسان ها در قبال یکدیگر به جایی رسید که برای تحکیم بنیان های روابطشان به نهادی مانند حکومت نیازمند شدند.
نهادی که بتواند برای تامین منافع مشترک انسان ها تلاش کند. ویژگی این نهاد خودساخته باتوجه به خاصیت زندگی فردی بنیانگذارانش یعنی انسان ها، هرلحظه در معرض تغییرات کوچک و بزرگ است، از این رو خود انسان ها نیز مسئول حفظ اصالت این نهاد و جلوگیری از انحرافش شدند. شهروندان مسئول و حساس به کیفیت زندگی خود و دیگران، کسانی هستند که این وظیفه حساس را بر دوش می گیرند و با صرف هزینه های مادی و معنوی از جمله زمان، فکر، اندیشه، پول و... برای حفظ کیفیت زندگی خود و دیگران تلاش می کنند.
بستر این فعالیت شهروندان توسعه یافته نیز، همان احزاب، گروه های مردمی و اصناف هستند که با تلاش برای حفظ منافع مردم، فدرت حاکم را نیز در چارچوب قانون ملزم به کارکرد مفید و همچنین شفافیت در عملکرد می کنند. مجموعه ای از فعالیت احزاب، تشکل ها و نهادهای صنفی و اجتماعی و برقراری رابطه نظارتی شان با قدرت حاکم، در نهایت به توسعه سیاسی منجر می شود. توسعه سیاسی محصول تحمیل مجموعه ای از ابزارهای نظارتی به قدرت حاکم است که باعث می شود عملکرد این نهاد را در چارچوب قوانین اساسی و عادی جوامع، مورد بررسی و نقد قرار دهد. همانطور که پیشتر اشاره شد، احزاب، تشکل ها و نهادهای صنفی که تشکیل شده از متخصصین حوزه های خاص هستند، ابزار اجرایی و عملی این نظارت هستند که نه تنها فعالیتشان در جوامع توسعه یافته امری عادی محسوب می شود، بلکه تفریبان برای بقای هر سیستم و افزایش بهره وری آن امری ضروری تلقی می شود. البته تشکل و ساختار فیزیکی هم خود محصول فعالیت و عملکرد شهروندانیست که برای حفظ و ارتقای کیفیت زندگی خود و دیگر شهروندان تلاش می کنند.
برای حفظ این چرخه، توسعه سیاسی شرط لازم و وجود انسان های ایثارگر در این مسیر شرط ضروری آن است. دو مفهوم جامعه مدنی و توسعه سیاسی، تاثیری متفابل بر حذف و حفظ خود دارند اما در نهایت آنچه که بقای هر دو را تضمین می کند، آموزش و تلاش برای حفظ نهادهای مدنی موجود و افزایش میزان اثرگذاری آنها بر نهادهای تصمیم گیرنده و عمل کننده است.
