بحران‌های عربستان با شاهزاده جوان چه خواهد کرد؟ / بن سلمان حذف می‌شود یا با قدرت بیشتر باز می‌گردد؟
عربستان بن سلمان این روزها زیبا روتر و بحران‌زده‌تر از همیشه است. با اینکه به مدد اصلاحات اجتماعی و شو مبارزه با فساد بن سلمان تلاش کرده چهره‌ای مطلوب از خود نزد نسل جدید و جهانیان بسازد، اما عملا پروژه او با شکست مواجه شده.
سال پیش بود که محمد بن سلمان وعده داد جنگ را
به داخل ایران می‌کشد و به باور برخی حالا بعد از یک سال در نهایت موافق شد این
کار را بکند. بن سلمان شاهزاده جوان عربستان و امید آینده پدرش است، کسی که پس از
سال‌ها عربستان را از یک مداخله‌گر پنهان به یک مداخله‌گر آشکار و هجومی تبدیل کرد
و البته توفیقات مطلوبش را نیز به دست نیاورد.
محمد بن سلمان ولیعهد و وزیر دفاع عربستان سعودی و بزرگترین پسر
ملک سلمان از زن سوم او است و از سال 2009 به شکل جدی در کنار پدرش در مناسب مهم
سیاسی حضور داشته و از مشاورت ویژه او در ریاض به ولیعهدی در عربستان رسیده است.
او پس از تحصیل حقوق در دانشگاه ملک سعود ریاض وارد معادلات سیاسی کشورش شد و از
رهبران نسل تازه عربستان است.
اصلاحات بن سلمان:
اصلاحات اقتصادی
به قدرت رسیدن محمد بن
سلمان در عربستان علاوه بر تصفیه‌های سیاسی، از جمله حذف فرزندان شاه پیشین از
قدرت، تصفیه حساب‌های اقتصادی و مذهبی را هم در پی داشت که البته همان‌ها نیز در
چهارچوب معادلات سیاسی عربستان قابل فهم است. بهانه اصلی محمد بن سلمان برای تصفیه‌ها
فساد اقتصادی و باز کردن فضا است.
دستگیری‌های ضدفساد در عربستان
با دستگیری شمار زیادی از شاهزادگان، وزرا، مقامات و تجار سرشناس عربستان سعودی در
نوامبر ۲۰۱۷ انجام شد. این دستگیری در پی ایجاد یک کمیته ضدفساد توسط محمد بن سلمان
آل سعود، ولیعهد عربستان سعودی، انجام شد و این افراد در هتلی در ریاض، محل قدرت
گیری سنتی بن سلمان، حبس شدند.
بن سلمان این کارها در
راستای مبارزه با فساد ارزیابی کرد ولی به باور بسیاری این دستگیری‌ها موجب به حاشیه
راندن کامل گروه ملک عبدالله، شاه پیشین عربستان، و کنترل تمام شاخه‌های نیروهای امنیتی
توسط ولیعهد شد. هدف ثانویه بن سلمان نیز این بود که توان مالی شاخه ملک عبدالله
را از آنان گرفته در دستان خود متمرکز کند و از این طریق هم زمینه ضعف آنان را
مهیا کند، همان توان مالی خود را برای بحران‌های احتمالی پیش رو افزایش دهد.
اصلاحات بن سلمان:
اصلاحات اجتماعی
اصلاحات اجتماعی پرده دوم
اصلاحات در عربستان است، اصلاحاتی که قرار است هم وجه شاهزاده جوان را در عرصه بین
المللی ترمیم کند، هم حمایت نسل جوان را برای او به ارمغان بیاورد. بن سلمان امید
بسیاری دارد که بتواند دستان خونریز خود در یمن را در اصلاحات داخلی خود بشوید و
بر همین مبنا با سرعت زیادی اصلاحات داخلی از بالا به پایین را پی گیری می‌کند.
آزادی رانندگی زنان، تعیین
سخنگوی زن برای سفارت عربستان در آمریکا، برگزاری برنامه موسیقی در 17 جشن برگزار شده
به صورت مختلط به مناسبت روز ملی عربستان، آزادی صدور فتوا توسط زنان، لزوم تصویب قانون
جلوگیری از تعرض جنسی به زنان و پخش موسیق با صدای خوانندگان زن در شبکه دولتی عربستان
از جمله اتفاقاتی هستند که به پشتوانه قدرت و اختیارات بن سلمان در چنده گذشته
افتاده‌اند.
عربستان زیباروی پر
بحران!
عربستان بن سلمان این
روزها زیبا روتر و بحران‌زده‌تر از همیشه است. با اینکه به مدد اصلاحات اجتماعی و
شو مبارزه با فساد بن سلمان تلاش کرده چهره‌ای مطلوب از خود نزد نسل جدید و
جهانیان بسازد، اما عملا پروژه او با شکست مواجه شده. اصلاحات سیاسی و اقتصادی بن
سلمان دشمنی نیروهای سیاسی را به همراه داشت و اصلاحات اجتماعی او جامعه و علمای
سنتی وهابی را از او دلخور کرد.
این‌ها در حالی است که حساب
کاربری "بازداشت شدگان عقیدتی" در عربستان اعلام کرد که تعداد علما و مبلغان
بازداشت شده در این کشور به ۶۰ تن رسیده است. این حساب کاربری هفته گذشته نیز اعلام کرده بود که تعداد
بازداشت‌شدگان سیاسی در عربستان به ۲۶۱۳ تن رسیده است. به گفته فعالان منظور از این
رقم تعداد بازداشت شدگان بعد از سپتامبر ۲۰۱۷ است.
تمام این‌های در کنار
بحران‌های روابط خارجی عربستان آینده شاهزاده تحول خواه سعودی را با چالش مواجه
کرده است. بن سلمان عربستان را از یک قدرت کلاسیک محافظه کار در خاورمیانه به یک
قدرت مداخله‌گر تبدیل کرد. سعد حریری را گروگان گرفت، به یمن هجوم آورد، در سوریه
دنبال سهم گشت و مهم‌تر از همه ایران، رقیب سنتی خود را، به کشاندن جنگ به داخل
مرزهایش تهدید کرد.
ایران هرچند این روزها
تحت فشار تحریم است ولی قطعا به سادگی از بن سلمان نخواهد گذشت. شاهزاده‌ی سوداگر
سعودی هرچند با چنین تهدیدهایی و البته همکاری با سرائیل، امارات و دیگر کشورهای
حاشیه خلیج فارس ایران را تحت فشار گذاشته، اما به خوبی می‌داند ایران در بدترین
دوران خود همچنان می‌تواند برای عربستان خطرناک باشد.
بن سلمان سقوط می‌کند؟
زخمی شدن ولیعهد سعودی در
حادثه کاخ الخرامی و غیبت وی در مقابل رسانه
ها و انظار عمومی، مقدمه ای جهت وقوع یک زلزله سیاسی جدی در ریاض بود، مسئله‌ای که
برای نخستین بار بحث جانشینی او به علت مرگ را مطرح کرد. همین یک اتفاق کافی بود
تا اختلافات با بن سلمان سر باز کند.
اختلافات دربار سعودی و شکست های متعدد منطقه ای
و سیاسی بن سلمان به خصوص در یمن مسئله‌ای است که معادلات درباره سعودی را به شدت
تحت تاثیر قرار داده و باعث شده طیف‌های مختلف دربار ملک سلمان در پی عزل محمد بن
سلمان از سمت ولیعهدی باشند!
ریچارد سپنسر» خبرنگار روزنامه
تایمز در یادداشتی نوشت: ارتش سعودی مشغول به جنگی در یمن است که این جنگ مورد استقبال
شهروندان عربستانی نیست و از سوی دیگر این جنگ چهره محمد بن سلمان را در خارج تخریب
و منجر به کشته شدن هزاران غیرنظامی شده است. وی افزود: برکناری فرماندهان نظامی با
هدف تقویت جایگاه محمد بن سلمان در داخل بعد از دستگیری شماری از شاهزادگان به اتهام
فساد در نوامبر گذشته صورت گرفت.
ظاهرا رخدادهای امروز
عربستان به نفع شاهزاده جاه طلب سعودی نیست. او که تا سال گذشته سیاست خارجی پر
جنب و جوش فعالی داشت و از دیدار با پوتین و ترامپ به دیدار غول‌های تکنولوژی می‌رفت
امسال دست به عصاتر از گذشته در حال فعالیت است و ظاهرا با محدودیت‌ها و بحران‌های
اساسی مواجه شده، بحران‌هایی که باید دید او را می‌کشد یا قوی‌تر می‌کند؟
