دارالفنون؛میراث ماندگار امیرکبیر/گذری بر دارالفنون

در این مطلب گذری بر مدرسه ی دارالفنون خواهیم زد و در مطلب بعدی از این مدرسه بیشتر خواهیم نوشت.

مدرسه دارالفنون به مساحت
۷۲۰۰مربع است که
طراحی آن در سال ۱۲۲۹خورشیدی توسط میرزا رضای مهندس انجام شد و محمدتقی خان
معمارباشی آن را بنا کرد.

سپس
بازسازی آن در سال ۱۳۰۸خورشیدی توسط نیکلای مارکوف،معمار
روسی انجام گرفت.در این ساختمان از سبک معماری قاجاری متاخر و تزییناتی همچون
آجرکاری،آینه کاری،گچ بری،کاشی کاری و تذهیب استفاده شده است.علت اینکه امیرکبیر
مدرسه دارالفنون را تاسیس کرد،نیازهای آموزشی داخلی و نیز آگاهی او از مزایای حاصل
از نفرستادن دانشجو به خارج بود.امیرکبیر بر این باور بود که سیاست عباس میرزا و
محمدشاه در خصوص استخدام مشاوران نظامی و اعزام گروه های برگزیده ی دانشجویی به
خارج که برای انجام اقدامات اصلاحی اساسی موردنیاز بود،ناکافی است.او می دانست که
می توان با صرف هزینه ی کمتر از اعزام دانشجویان به اروپا،تعداد زیادتری را در یک
موسسه ی ایرانی آموزش داد ضمن این که امیرکبیر نگران تاثیرات سیاسی و شاید فرهنگی
بود که تحصیل در اروپا بر دانشجویان اعزامی به خارج داشت.به نوشته دوگوبینو
"امیرکبیر به اروپاییان نظر مساعدی نداشت و مایل بود آن ها را دور نگه دارد،و
از سوی دیگر می خواست از آن ها دانش نظامی و برخی مهارت هدی صنعتی کسب
کند."(آدمیت۱۳۵۵)

تاسیس دارالفنون

امیر کبیر در نامه ای به
ناصرالدین شاه اهمیت تاسیس یک موسسه ی آموزشی به سبک اروپایی را در ایران شرح می
دهد و می نویسد:
"در امر مدرسه دقت زیاد لازم است.آدم خیلی معقول متشخص می خواهد که سررشته از
هرچیز فرنگی و ایرانی داشته باشد."

در
جنوب میدان توپخانه(امام خمینی)زمین پهناوری بود که سربازان در آن آموزش رزمی را می
گذراندند.امیرکبیر این زمین را مناسب مدرسه سازی دید به این خاطر که نزدیک کاخ های
سلطنتی بود و با موافقت ناصرالدین شاه،که در آن زمان جوانی بیست ساله بود،کار
ساختمانی آن در سال ۱۲۲۹ه.ش آغاز شد.در شرح افتتاح مدرسه
دارالفنون در مجلد سوم "مرآت البلدان"چنین آمده است:

"روز
یکشنبه پنجم ربیع الاول ۱۲۶۸قمری یکصد نفر از اولادان،شاهزادگان و
امرا و رجال دولت،که برای تحصیل در مدرسه مبارکه دارالفنون منتخب شده بودند،توسط
میرزا محمدعلی خان وزیر دولت خارجه شرف اندوز خاک پای مبارک شده بعد از آن به
مدرسه مبارکه آمده به میمنت،شروع به تحصیل کردند و در این روز دارالفنون افتتاح
یافت و حسب الرسم،تشریفات معمول به عمل آمده " و درمورد روز افتتاح و حضور
شاه چنین می نویسد:

"در
روز افتتاح دارالفنون،شاه پیش از رفتن به شکار به مدرسه آمد و میرزا محمدعلی خان
وزیر دول خارجه که جشن بزرگی آراسته بود از او استقبال کرد. "(مجله ی یغما،۱۴۳۸)

همچنین در روز افتتاح
دارالفنون امیرکبیر در تبعید به سر می برد و سیزده روز بعد از آن نیز به شهادت
رسید.

برنامه ی آموزشی مدرسه دارالفنون

آموزش
پیاده نظام،علم معدن،توپخانه،سواره نظام،داروسازی،طب و جراحی و ریاضیات و مهندسی
نخستین درس هایی بودند که در دارالفنون آموزش داده شد.

رشته
های تحصیلی برگرفته از تخصص های نخستین گروه معلمان اتریشی و ایتالیایی بودند و
عمدتا ماهیت نظامی داشتند.دانش آموزان در یکی از هفت رشته ای که گفته شد،
سازماندهی می شدند و علاوه بر رشته ی تخصصی شان در کلاس هایی در سایر زمینه ها
نظیر تاریخ و جغرافی نیز شرکت می کردند.زبان های فارسی و عربی هم به آن ها آموزش
داده می شد.همه دانش آموزان تحصیلات خود را در یک سطح آموزشی آغاز می کردند و
سرانجام براساس پیشرفت و چگونگی امتحاناتشان به سه گروه تقسیم می شدند و امتحانات
اصلی سه بار انجام می شد و به دانش آموزانی که ممتاز می شدند جوایزی از سوی پرسنل
مدرسه دارالفنون اهدا می شد.مدت تحصیل در این مدرسه حدود هفت سال بود که بعدها به
چهارونیم سال کاهش یافت.اغلب معلمان دارالفنون اتریشی بودند و با این وجود به این
دلیل که زبان فارسی نمی دانستند و مترجمانی که زبان آلمانی بدانند،به اندازه ی
کافی دردسترس نبودند از اینرو زبان فرانسوی به عنوان زبان آموزشی در مدرسه
دارالفنون پذیرفته شد.

فعالیت های معلمان این
مدرسه محدود به آموزش نبود و کارهای دیگری همچون مشق نظامی در فضای مدرسه انجام می
شد و سرپرستی تعدادی از کارگاه های دارالفنون را به عهده داشتند که از آن جمله می
توان به کارگاه شمع سازی،باروت سازی و کاغذسازی اشاره کرد.نخستین گروه معلمان دارالفنون
استودیو عکاسی،داروخانه و آزمایشگاه فیزیک و شیمی را نیز ایجاد کردند.

کد خبرنگار: ۱
۰دیدگاه شما

پربازدید

پربحث

اخبار عجیب

آخرین اخبار

لینک‌های مفید