چاره‌ای جز برگزاری کنکور نداریم / عواقب تعویق کنکور بیش از برگزاری آن است / مافیای کنکور از تعویق کنکور بیشترین سود را می‌برند

سلام نو – سرویس اجتماعی: کنکور برگزار بشود یا نشود؟ مهم‌ترین بحث این روزهای بیشتر خانواده‌های ایرانی و البته مسئولین کشور است پاسخ به همین سوال است، حتی امروز این مسئله مورد توجه رئیس مجلس هم قرار گرفت تا تاکید کند که به نظر او نیز " تعویق زمان کنکور تا گذشتن از پیک کرونا ضروری است".

قالیباف خطر قرمز مجلس را سلامت دانش آموزان دانست و تاکید کرد که بهتر است تا زمان خنک شدن هوا برای برگزاری کنکور صبر کرد، حرفی که نشانه موافقت مجلس با تعویق دوباره کنکور است، هرچند به نظر می‌رسد تکلیف کنکور در نهایت در ستاد ملی مبارزه با کرونا روشن می‌ش.ئ/

اما این تنها مجلس نیست که دنبال تعویق کنکور است، بخشی از چهره‌های دانشگاهی در کنار گروهی از متخصصان متعقدند برگزاری کنکور در شرایط فعلی بسیار مخاطره انگیز است و باید تا خنک شدن هوا برگزاری کنکور سراسری را به تعویق انداخت.

با این همه وزارت علوم، سازمان سنجش و کلیت دولت معتقد هستند که تعویق کنکور دیگر مقدور نیست و هرگونه تعویق آن به معنای لغو کنکور و از دست رفتن یک سال تحصیلی است و کنکور سراسری باید با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار شود.

جبار قادرزاده، مشاور تحصیلی و کارشناس حوزه آموزش در گفت‌وگو با سلام نو  هرچند مخاطرات کنکور در سایه کرونا را تایید می‌کند، اما معتقد است تعویق دوباره کنکور ضرر بیشتری دارد و بیش از یک میلیون و چهارصد هزار خانواده درگیر روندی فرسایشی و استرس‌زا می‌شوند و کنکور هم خاصیت سنجش‌گرانه خود را عملا از دست می‌دهد.

مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

این روزها نگرانی بسیاری درباره سلامت دانش آموزان کنکور مطرح است و بسیاری دنبال تعویق یا لغو کنکور به خاطر خطرات آن هستند. نظر شما درباره این نگرانی و تلاش‌های این گروه چیست؟

اول باید از کادر درمان کشور تشکر کرد و دست تمام آنان را بابت تلاش و جهاد کم نظیرشان در راه مقابله با کرونا بوسید. واقعیت این است که همه ما برای سلامت تمام افراد جامعه نگرانیم و مبتلا شدن حتی یک نفر به کرونا به دلیل برگزاری هر آزمونی زیاد است و دلخواه هیچ کس نیست، اما وقتی ما بین چند گزینه قرار داریم باید هزینه و فاید بکنیم و گزینه بهتر را انتخاب کنیم.

من 21 سال در حوزه آموزش فعال بود که 16 سال آن را در حوزه کنکور کار کردم و در تمام این 21 سال مستقیم با دانش آموز و خانواده در ارتباط بودم. با توجه به همین تجربه و حضور در بین دانش آموزان و اولیا می‌توانم بگویم که این روزها آن‌ها یک خواسته دارند و برخی مسئولین و چهره‌ها هم خواسته‌هایی دیگر که اتفاقا آن خواسته‌ها را از زبان دانش آموزان می‌کنند در حالی که چندان با حرفی که ما می‌شنویم تناسب ندارد.

به هر شکل نگرانی‌های متعددی وجود دارد و حرف و دغدغه‌های بسیاری مطرح است.

چند مسئله این روزها مطرح می‌شود. نخست این که سلامت داوطلبان مهم است، چیزی که هیچ بحثی روی آن نیست و همه روی آن توافق دارند. دوم گفته می‌شود اگر کنکور اکنون برگزار نشود اتفاقی نمی‌افتد که به نظرم به این سادگی نیست و جای بحث بسیار است. سوم گفته می‌شود فعلا کنکور را به تعویق بیاندازیم ولی نمی‌گویند چقدر چون تا همین حالا کنکور به تاخیر افتاده است.

قرار بود کنکور سه هفته بعد از امتحانات نهایی برگزار شود تا هم دانش آموزان رفع اشکال کنند و هم شیوع کرونا کم شود ولی حالا کنکور یک ماه و نیم عقب افتاده و نه رفع اشکالی رخ داده و نه اوضاع کرونا بهبود یافته.

چه تضمینی وجود دارد با تاخیر دوباره در کنکور اوضاع بهتر شود آن هم وقتی چشم انداز مثبتی نسبت به اوضاع کرونا در کشور وجود ندارد و به طور پیوسته از تشدید بحران در پاییز و زمستان سخن گفته می‌شود. زمانی شما با مشکلی مواجه هستید و با تاخیر انداختن در کنکور و شروع کردن دانشگاه‌ها با یک ترم تاخیر از مشکل عبور می‌کنید ولی درباره کرونا مقامات بهداشت و درمان کشور تایید کرده‌اند که با رسیدن پاییز و آنفولانزای فصلی اوضاع بدتر هم می‌شود.

در طرف دیگر آمار مبتلایان و فوتی‌های کرونا در خرداد و تیر و مرداد کم و بیش به یک اندازه است و ما در خرداد دانش آموزان پایه نهم و دوازدهم را بین هشت تا دوازده روز به حوزه امتحانی کشاندیم و هر نوبت یک تا دو ساعت و نیم از آن‌ها امتحان گرفتیم، اما آن‌جا هیچ کس معترض نشده و معترضین به کنکور آن جا سکوت کردند.

به ویژه برخی نمایندگان مجلس خیلی نظرات تندی می‌دهند و ظاهرا برای خدمت به ملت خیلی تعجیل دارند. این نمایندگان در حالی وزیر را تهدید به استیضاح می‌کنند که در خرداد موضع خاصی نداشتند. یا برخی از اساتید دانشگاه می‌گویند که وقت آن است که حالا صدای دانش آموزان کنکوری باشیم! سوال این جا است که چرا شما در خرداد صدای دانش آموزان نشدید؟ آن هم دانش آموزانی که عموما دقت کمتری در رعایت پروتکل‌ها نسبت به داوطلبان کنکور دارند.

درباره ضرورت امتحانات نهایی استدلال این بود که این امتحانات قرار است برای هدایت تحصیلی استفاده شود، در حالی که هدایت تحصیلی بسیار ساده‌تر از کنکور قابل حل بود و شاید می‌شد امتحانات نهایی را به نوع برگزار نکرد. روز نه و ده مرداد هم آزمون تیزهوشان برگزار شد که متولی آن وزارت آموزش و پرورش بود و لغو هم نشد. به جز این بسیاری از مدارس غیرانتفاعی آزمون ورودی خود را حضوری برگزار کردند. یعنی آزمون‌های کم اهمیت‌تر از کنکور برگزار شده و ما دنبال تعویق کنکور هستیم.

اما کنکور گسترده‌تر است و به هر شکل شاید تصمیم گیران دنبال تصحیح اشتباه خود باشند.

واقعیت این است که استرس بیش از حد باعث نقص سیستم ایمنی و ضعیف شدن بدن می‌شود و طولانی شدن پروسه کنکور باعث تشدید استرس یک میلیون و چهارصد هزار داوطلب و خانواده آن‌ها می‌شود و حتی خطر ابتلا به کرونا را به خاطر ضعف سیستم ایمینی افزایش می‌دهد.

من دیدم یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی گفته بود که من پزشک متخصص هستیم و به داوطلبان توصیه می‌کنم که استرس نداشته باشند اما مگر چنین چیزی ممکن است؟ استرس امری خودآگاه نیست که با توصیه و دستور رفع شود و کاملا ناخودآگاه است و ما می‌خواهیم استرس را به یک میلیون چهارصد هزار داوطلب کنکوری و خانواده آن‌ها تحمیل کنیم، این یعنی تحمیل کردن استرس به یک میلیون و چهارصد هزار خانواده که چیزی حدود شش میلیون نفر از جمعیت کشور را درگیر می‌کند.

به هر شکل مطرح کنندگان این ایده می‌گویند که صدای کنکوری‌ها هستند و مطالبات آنان را طرح می‌کنند.

این دوستان هرچند مدعی هستند صدای کنکوری‌ها هستند، اما دانش آموزان بسیاری به مشاوران می‌گویند که اگر کنکور عقب بیافتد دیگر درس نمی‌خوانند و مایلند به جای آخر مرداد همین امروز کنکور بدهند!

ما یک بار دیگر چهار سال پیش به خاطر ماه رمضان کنکور را دو هفته به تاخیر انداختیم که همان هم باعث افت حداقل بیست درصدی داوطلبان شد و حالا هم نگرانی فرسایشی شدن روند کنکور وجود دارد.

اگر بخواهیم با یک مثال فضا را تبیین کنم روند آمادگی کنکور را با روند آمادگی یک ورزشکار برای مسابقات قهرمانی مقایسه می‌کنم. شما یک ورزشکار را برای یک تاریخ خاص آماده می‌کنید اما دو هفته مانده به مسابقه می‌گویید که مسابقه دو ماه عقب افتاد، روی فرم نگه داشتن این ورزشکار دشوار و حتی نشدنی است.

اما این غیرقابل انکار است که برگزاری کنکور می‌تواند باعث شیوع بیشتر کرونا شود، به ویژه با توجه به این که دیدیم در کنکور سراسری دکتری هم آن احتیاط وعده داده شده مدنظر قرار نگرفت.

کنکور سراسری هفت برابر کنکور دکتری جمعیت دارد ولی پراکندگی بیشتر و حوزه‌های گسترده‌تری هم دارد. به جز این مسئله، اگر وزارت بهداشت و سازمان سنجش نمی‌توانند آزمون برگزار کنند چرا دانش آموزان و خانواده آن‌ها باید تاوان دهند؟ چرا نباید یک ماسک خوب به داوطلب داد؟ چرا نباید فاصله ایمن رعایت شود؟ شما می‌گویید آزمون دکتری ولی من می‌گویم آزمون پایه نهم هم بدون دقت و سخت‌گیری برگزار شد، پایه نهمی که به طور طبیعی از داوطلب کنکور سراسری و دکتری دقت کمتری دارد.

حرف من این است که استرس ناشی از تعویق کنکور باعث ابتلای جمعیت بیشتری به کرونا می‌شود تا حضور در کنکور، در کنار این تنش‌های ناشی از تعویق کنکور بسیار گسترده است و بسیاری در فکر رها کردن کنکور هستند که این شامل بخشی از نخبه‌های ما هم می‌شود.

اگر وزارت بهداشت بگوید نمی‌توانیم و باید کنکور را لغو کنیم چه؟

متاسفانه اولین چیزی که همه به فکر تعطیل کردن آن هستند آموزش است. در ماجرای کرونا هم اولین چیزی که تعطیل شد و آسیب دید آموزش بود چون در اقتصاد تاثیر کمی داشت و جمعیت زیاد را هم شامل می‌شد. به عنوان راهکار هم به شاد و اسکای روم اتکا کردند، در حالی که در همین تهران هم بسیاری امکان دسترسی مناسب به این برنامه‌ها را نداشتند چه برسد به شهرستان‌های محروم.

وزارت بهداشت در ماجرای بازگشایی مشاغل هم تاکید کرد که می‌داند بازگشایی مشاغل باعث شیوع کرونا می‌شود اما چاره‌ای ندارد چون اقتصاد آسیب می‌بیند. آموزش هم، به خصوص در حوزه آزمون سرنوشت سازی مثل کنکور، اگر تعطیل باشد آسیب‌های بسیاری دارد که دست کمی از آسیب‌های ملموس اقتصادی ندارد، اما متاسفانه چون بحث آموزش ارتباط مستقیم با اقتصاد ندارد بسیاری عواقب تعلیق و تعویق آن را در نظر نمی‌گیرند.

با این توصیف من تحت هیچ شرایط تعلیق و تعویق کنکور را به صلاح نمی‌دانم هرچند اگر قرار بر تاخیر دوباره است من تعلیق را ترجیح می‌دهم چون تعویق دوباره کنکور باعث فشار روانی گسترده به داوطلبان و خانواده آن‌ها می‌شود و آن را به آزمونی نه چندان مناسب برای سنجش تبدیل می‌کند.

اما باید به این پرسش پاسخ داده شود که اگر کنکور امسال لغو شود چه می‌شود؟ آیا دانش آموزان امسال و 1400 را با هم می‌سنجیم؟ آیا ظرفیت دو برابری داریم یا نصف هر سال ورودی می‌گیریم و شانس قبولی دانش آموزان نصف می‌شود؟

به نظر من آن‌هایی که دنبال تعویق و تعلیق کنکور هستند به این مسائل فکر نکردند. عده‌ای هم تازه وارد یک سیستم شده‌اند و فکر می‌کنند در این فضا صحبت کردن برد تبلیغاتی دارد و می‌خواهند معروف شوند، اما معروف شدن به چه قیمتی؟ اگر کسی عواقب تعویق کنکور را می‌داند و متوجه است در حال گفتن چه حرفی است در حال خیانت به دانش آموزان است.

خیلی‌ها معتقدند این اصراری که به برگزاری کنکور در انتهای مرداد است محصول مافیای کنکور است و امکان عملی تعویق کنکور وجود دارد.

اول باید پرسید منظور از مافیا چیست. حتی اگر تعریف مرسوم از مافیای کنکور را بپذیریم باید پرسید که کار مافیا چیست؟ برگزاری آزمون و برگزاری جلسات مشاوره؟ تا همین حالا این آزمون و جلسات مشاوره مرتبط با آن و چاپ کتاب کنکور یک ماه بیشتر ادامه داشته و در آمد این مافیا افزایش یافته و فارغ از مافیا، تاخیر بیشتر سود بیشتری نصیب فعالین این حوزه می‌کند.

با توجه به مباحث شما می‌توان گفت ما به تعبیری ناچار به برگزاری کنکور هستیم.

دقیقا. اگر کنکور برگزار شود متاسفانه عده‌ای به کرونا مبتلا می‌شوند، اما مسئله این جا است که تبعات این اتفاق کم‌تر از تعویق پی در پی کنکور است و دانش آموزان نباید چوب ناتوانی سازمان سنجش و وزارت بهداشت در عدم تامین پروتکل‌ها را بخورند. کاش به جای این همه بحث و هیاهوی بی‌فایده و فشار برای تعلیق کنکور فشاری برای رعایت بیش از پیش پروتکل‌ها آورده می‌شد.

در آخر باید تاکید کنم دانش آموز کنکوری امروز بیش از همیشه به آرامش نیاز دارد و باید اجازه داد مسئولین فکری به حال ماجرا بکنند و پروتکل کنکور را تهیه کنند و نباید اجازه داد با بحث‌های تبلیغاتی و هیاهو به دانش آموزان استرس بیشتری وارد شود.