سلام نو _ سرویس گردشگری: بازار وکیل شیراز یکی از مشهورترین بازارهای سنتی و تاریخی ایران است. این بازار که به فرمان کریم خان زند ساخته شده است، اکنون در مرکز شهر قرار دارد و از جمله جاهای دیدنی شیراز به شمار می‌رود. مسجد و حمام تاریخی وکیل نیز در کنار این بازار قرار دارند. کمتر کسی سفر به شیراز را در زندگی خود تجربه می‌کند، بی‌آنکه از بازار وکیل بازدیدی نداشته باشد.
آشنایی با بازار وکیل شیراز
در گذشته، تمام کارهای بازرگانی، خریدوفروش کالاهای داخلی و خارجی و مبادلات همگی در حجره‌های این بازار انجام می‌گرفت. در واقع بازار وکیل در آن دوران مانند قلب واقعی شیراز بود که تمام امور بازرگانی در آنجا به جریان می‌افتاد. بازار وکیل در ردیف آثار تاریخی کشور به شماره ۹۲۴ به ثبت ملی شده است. مانند تمام بازارهای سنتی، بخش‌های مختلف بازار وکیل نیز در قدیم به نسبت مشاغلی که در هر بخش بازار تجمع کرده بودند به نام‌های خاصی مثل بازار بزازان، بازار مسگرها، بازار کلاهدوزها و اسامی از این دست شناخته می‌شدند.
در حال حاضر با وجود جریان داشتن امور اقتصادی و داد و ستد در بازار وکیل، روح اصلی بازار حفظ شده است؛ اما قسمت‌های مختلف بازار با نام‌هایی مثل بازار وکیل جنوبی و بازار روح‌الله روی تابلوهای راهنما نشان داده شده است.
بنای بازار از جنس گچ، آجر و آهک ساخته شده است و ستون‌هایی از جنس سنگ تراشیده، ساختمان آن را به یکی از مستحکم‌ترین بناهای عهد خود تبدیل کرده است. سقف چهارسوق بازار پیش از این ارتفاعی در حدود ۱۱ متر داشت که هم‌اکنون به‌دلیل خاکریزی کف بازار ارتفاع آن به ۱۰ متر کاهش پیدا کرده است. از این سقف چهار بازار منشعب می‌شود. پیش از این زیر سقف چهارسوق بازار حوض مرمرین بزرگی قرار داشت و آب آن از یک آبراه تامین می‌شد. در حال حاضر حوض مرمرین به‌دلیل بالا آمدن سطح بازار از بین رفته است؛ اما آبراهه همچنان وجود دارد.
در ضلع جنوبی چهار سوق در موازات با بازار ترکش دوزها بازار دیگری قرار دارد که مدخل آن در جلوی سر در مسجد وکیل است و به بازار شمشیرگرها شهرت دارد. این بازار نیز دارای ۱۱ جفت مغازه است.
سیستم تهویه هوا به‌علت ارتفاع زیاد سقف طاق و تویزه‌ای بازار کامل بوده است و به‌وسیله بادگیرهایی ساده انجام می‌گرفت. همچنین دریچه‌ها و روزنه‌هایی به نام جامخانه یا هورنور در زیر سقف قرار داده بودند که هوا و نور کافی را به بازار می‌رساند. هم اینک پس از مرمت این روزنه‌ها بسته شده است و در بالای مغازه‌ها، مشبک‌هایی جهت تهویه هوا و روشنایی وجود دارد.
قدمت بازار باشکوه وکیل در شیراز
یکی از دوره‌هایی که شیراز تحولات زیادی را به خود دید به دوره زندیه باز می‌گردد. زمانی که کریم خان زند، این شهر را به پایتختی برگزید، به آبادانی شیراز همت گماشت و در دو دهه بناها و خدمات زیادی را به آن هدیه داد. برقراری ثبات در شهر و افزایش امنیت با ایجاد حصارها، قلعه‌ها، کاروانسراها و موارد دیگر تنها بخشی از اقدامات او بود.
امروزه بناهای متعددی از آن دوران در شیراز برجای مانده که به جرات می‌توان بازار وکیل را مهم‌ترین اثر ماندگار او در شهر دانست. ساخت این مجموعه بزرگ را به حدود سال ۱۱۳۷ خورشیدی نسبت می‌دهند و می‌گویند تکمیل آن تا سال ۱۱۵۶ خورشیدی به طول انجامیده است.
البته ناگفته نماند که عده‌ای می‌گویند قبل از ساخت بازار وکیل، بازاری از زمان صفویه در این مکان وجود داشته و کریم خان صرفا آن بنا را توسعه داده است.
پس از پایان ساخت، بازار وکیل به قلب تپنده اقتصاد شهر تبدیل شد و بازرگانان شروع به رفت‌وآمد در آن کردند. بازار در آن زمان در مسیری قرار داشت که از تنگه الله اکبر در شمالی‌ترین نقطه شیراز آغاز می شد و به دروازه اصفهان می‌رسید. از نشانه‌های تاریخی بازار وکیل می‌توان به اسناد تجاری اشاره کرد که در این بازار کشف شده‌اند. این اسناد بیش از یک سده قدمت دارند و لیست قیمت‌ها، خریدها و فروش‌ها و مواردی مربوط به بازار و تجارت در آن‌ها آورده شده است.
بازار وکیل در طول سال‌ها دچار تغییراتی نیز شد و تعمیراتی در آن صورت گرفت؛ یکی از این تغییرات مربوط به سال ۱۳۱۵ خورشیدی بود که احداث خیابان زند، منجر به قطع ارتباط راسته شمالی با ادامه خود تا چهارسوق بزرگ شد.
در جریان احداث این خیابان بخشی از راسته شمالی هم تخریب شد و ۱۱ حجره، ۸ طاق و کاروانسرای قوامی و قسمتی از کاروانسرای روغنی برای همیشه از بین رفتند. در واقع بازار وکیل از طرف شهرداری شکافته شد و امروزه خیابان زند عمود بر آن است و از نزدیک چهار سوق بازار گذر می‌کند.
یکی از دیدنی‌های مهم شهر شیراز است. حال‌وهوای خاص این بازار، یک بازارگردی متفاوت را برای شما رقم می‌زند. بازار وکیل شیراز از مشهورترین بازارهای سنتی ایران به شمار می‌رود. در اطراف بازار دیدنی‌های تاریخی دیگری نیز وجود دارد. دسترسی به مجموعه آسان است.
نظر شما